Facebook Polub nas na Facebooku
Dzisiaj jest Wtorek, 19 Marzec 2024

Piłka golfowa

Artykuł przygotowany i opracowany przez Krzysztofa Górę na podstawie artykułu i materiałów z R & A.

Historia piłki golfowej jest bardzo ciekawa i interesująca dlatego chciałbym ją trochę przybliżyć. Wszyscy sobie doskonale zdają sprawę jak duże znaczenie podczas gry w golfa ma odpowiednia jakość piłki.

Zgodnie z obowiązującymi regułami waga piłki nie może przekraczać 1,620 uncji (45,93 g) i w swojej formie i wykonaniu nie może znacząco odbiegać od tradycyjnej.

Użyty materiał i konstrukcja piłki nie mogą być sprzeczne z zamysłem i intencją Reguł.

Często uważa się, że pierwsze piłki wykonane były z drewna, ale nie ma na to żadnych zachowanych dowodów. Pierwsze wzmianki o piłkach, których używano na linksach, wykonane były ze skóry i mocno upchane znaczną ilością piór z kaczek lub z gęsi.

Szkoci rozpoczęli eksperymenty z takim typem piłki już w piętnastym wieku. Zachowały się zapisy z 1452 ujawniające, że cena piłki golfowej była 10 szylingów szkockich. To była bardzo znaczna cena i musiała zniechęcić wielu graczy do grania tymi skórzanymi piłkami.

Pierwsze wzmianki o fabryce produkującej piłki golfowe pochodzą z 1554. Pracownikami produkującymi te piłki byli szewcy i rymarze.

W roku 1618 technologia zmieniła się. Do odpowiednio ukształtowanej bydlęcej lub końskiej skóry gęsto utykano gęsie pierze. Praca była wykonywana na mokro, zaś w miarę procesu wysychania skóra kurczyła się a pióra zwiększały swoją objętość. W efekcie piłka twardniała. Na końcu piłkę malowano i sygnowano własnym symbolem. Jakość piłki zależała oczywiście od zdolności i cierpliwości rzemieślnika. W tych czasach ceny piłeczek bywały bardzo wysokie, zdarzało się, że były one droższe niż same kije golfowe. Aspekt ekonomiczny był wówczas poważnym ograniczeniem dla popularyzacji tego sportu.

Thomas Kincaid, z Edynburgha student medycyny, opisał swoje golfowe doświadczenia w pamiętniku w roku 1687, w którym zapisał, ze piłki golfowe były wykonane z “grubej i mocnej skóry bez żadnych porów i ziaren”. To było istotne, żeby skóra okrywająca nie była porowata i aby nie nasiąkała wodą w kontakcie z nią, dlatego w celu wytworzenia lepszej odporności na wodę piłka była regularnie smarowana olejem.

W 1838, piłki wykonywane były ręcznie i był to bardzo trudny proces. Dobry pracownik mógł wykonać ich od 50 do 60 sztuk tygodniowo. Dlatego koszt ich wytworzenia był bardzo wysoki.

W 1850 roku wyprodukowano nowy i tańszy typ piłki golfowej z soku z drzew z południowo - wschodniej Azji z drzewa Gutta. Była to guma, zwana gutaperką. Od nazwy tej rośliny pochodzi określenie piłeczek „Guttie ball”. Guma po podgrzaniu była bardzo plastyczna i bez problemów można było osiągnąć kształt kuli. Dzięki temu koszty wytwarzania piłeczek zdecydowanie się obniżyły. Co więcej, uszkodzoną piłeczkę można było podgrzać i uformować na nowo. Drogie piłki skórzane wkrótce zostały wyparte przez nowe tańsze i lepsze gumowe piłeczki, powodując dynamiczny rozwój golfa.

Pierwsze gutty były gładkie, czego konsekwencją były krótsze loty niż możliwe do osiągnięcia w przypadku wypychanych pierzem poprzedników.

Golfiści zauważyli ciekawe zjawisko: starsze piłki z zarysowaniami i wgłębieniami na powierzchni leciały dalej niż nowe i gładkie. Dlatego zawodnicy zaczęli celowo tworzyć na nich wgłębienia i wzorki.

Mechanizm tego ulepszenia polegał na tym, że powierzchnię uderzonej piłki owiewa w locie pęd powietrza. Piłka przecina powietrze, które za nią znów się łączy. Im szybciej dane ciało przecina i ponownie łączy powietrze, tym bardziej jest aerodynamiczne. Przy dużej prędkości z tyłu piłeczki tworzą się zawirowania. Gładkie warstwy powietrza odrywają się, niweczą również próbę ponownego zejścia się powietrza. Lecąca piłka niesie ze sobą cały ten aerodynamiczny balast, co prowadzi do jej wyhamowania. Dzięki porowatej strukturze, na powierzchni piłeczki tworzą się niewielkie zawirowania powietrza. Po uderzeniu nie szybuje już gładka i twarda piłka, tylko "zanurzona" w zawirowaniach kula, która stawia znacznie mniejszy opór. Strumień powietrza nie rozdziela się tak silnie i łatwiej jest mu potem połączyć się na nowo.

Opór powietrza gładkiej piłeczki jest dwa razy większy niż piłeczki z wgłębieniami. A mniejszy opór skutkuje oczywiście zwiększeniem dystansu.

Liczba i rozmieszczenie dziureczek na powierzchni piłki również nie są przypadkowe.

Po roku 1880 na gumowych piłeczkach rozpoczęto próby odwzorowywania faktury, która w długości lotu dawała dotychczas przewagę skórzanym. W tym okresie, w efekcie powszechnej industrializacji i mechanizacji, do produkcji piłek golfowych zaczęto używać form. Oczywistą konsekwencją było dalsze obniżenie kosztów wytwarzania przy jednoczesnym zwiększeniu powtarzalności cech oraz jakości. Najczęściej stosowano wzór przypominający jeżynę, niewielkich, zaokrąglonych wypukłości. Wiele firm z branży gumowej zajęło się masową produkcją piłek golfowych, co właściwie zakończyło erę piłek wytwarzanych ręcznie. Jednym z masowych producentów został Dunlop.

Z powodu twardości piłek gutties, kształt kija również zaczął się zmieniać od długonoskowego, twardego wooda do kijów z zaokrągloną wypukłą główką i wtedy nastąpił wzrost zastosowania kijów typu iron zwanych jako cleeks.

W 1898 roku Coburn Haskell wprowadził jednoczęściową piłeczkę o gumowym rdzeniu, Szybko stała się ona popularna, gdyż zwiększała zasięg uderzeń średnio o 18 metrów. Składała się ona z twardego gumowego rdzenia owiniętego gumowaną nicią a to wszystko otoczone dotychczas stosowaną gutaperką. Kiedy skonstruowano maszynę do owijania, wprowadzono ich masową produkcję.

Piłki z firmy Haskell ważyły około 1.5 uncji (42 gramy).

W 1920 The Royal and Ancient Golf Club’s Rules of Golf Committee i USGA uzgodniły, że od 1 maja 1921, “waga piłki nie powinna być większa niż 1.62 uncji (45, 93 g) a średnica nie mniejsza niż 1.62 cala (42,67 mm)”.

Piłki golfowe różnią się pod względem miękkości, która ma wpływ na wiele ich cech. Bardziej miękkie na zewnątrz wytwarzają większy spin ale ich powłoka jest nieco mniej wytrzymała. Przez zwiększony spin piłki wzrasta np. backspin, topspin ale także draw, czy fade. Często z dużym spinem piłki, powiązana jest także wysoka trajektoria lotu piłki, ponieważ po uderzeniu dostaje ona dodatkowej siły nośnej w wyniku zwiększonej rotacji. Z założenia są raczej przeznaczone dla bardziej doświadczonych graczy, choć nie jest to regułą.

Twardsze piłki dają większą odległość i redukują skutki nieudanych uderzeń i przeznaczone są dla początkujących golfistów.
Gracze średniozaawansowani i doświadczeni mogą już świadomie dobierać pożądane cechy piłek do swoich umiejętności i upodobań.

Reguły dotyczące piłki

Komitet może wymagać w regulaminie turnieju (Reguła 33-1), aby piłka, którą gracz gra, była wymieniona na aktualnej liście dozwolonych piłek golfowych. Karą za złamanie tego warunku jest dyskwalifikacja. Lista zatwierdzonych piłek dostępna jest na stronie USGA i R&A i co miesiąc jest aktualizowana.

Załacznik nr III do Reguł Gry w Golfa

  1. Postanowienia ogólne
    Piłka w swojej formie i wykonaniu nie może znacząco odbiegać od tradycyjnej. Użyty materiał i konstrukcja piłki nie mogą być sprzeczne z zamysłem i intencją Reguł.
     
  2. Waga
    Waga piłki nie może przekraczać 1,620 uncji (45,93 g).
     
  3. Rozmiar
    Średnica piłki nie może być mniejsza niż 1,680 cala (42,67 mm). Wymagania niniejszej specyfikacji będą spełnione, jeżeli piłka pod swym własnym ciężarem przejdzie przez obręcz o średnicy 1,680 cala (42,67 mm) mniej niż 25 razy na 100 prób, przy teście przeprowadzonym w temperaturze 23°C +/- 1°C.
     
  4. Symetria sferyczna
    Piłka nie może być zaprojektowana, wyprodukowana lub celowo zmodyfikowana tak, by miała cechy inne, niż piłka o symetrii sferycznej.
     
  5. Prędkość początkowa
    Prędkość początkowa piłki nie może przekraczać określonej granicy (test dostępny w dokumentacji) podczas pomiaru na aparaturze zatwierdzonej przez R&A.
     
  6. Standard całkowitej odległości
    Łączna odległość lotu i toczenia się piłki, testowana na aparaturze zatwierdzonej przez R&A, nie może przekroczyć odległości określonej w „Overall Distance Standard” dla standardowej całkowitej odległości określonej dla piłek znajdujących się na liście R&A.
Partnerzy